Afgelopen donderdag waren wij vanuit Project Frans aanwezig bij de netwerkmiddag van docenten die onze methodiek 'Français en action' gebruiken. Waar veel docenten werken met een 'methode' oftewel een boek, werken docenten die lid zijn van ons netwerk met een methodiek oftewel een aanpak, die ze zelf vullen met geschikt lesmateriaal. Het was prachtig om te zien dat veel van deze docenten, die 6 jaar geleden zijn begonnen en eerst alleen het al beschikbare lesmateriaal gebruikten, nu het zelfvertrouwen hebben om zelf lesmateriaal te ontwerpen of allerlei aanpassingen te maken om het beschikbare lesmateriaal geschikt te maken voor hun les en voor hun leerlingen. Want Français en action is niet alleen een methodiek die leerlingen de taal wil laten leren door deze te gebruiken in plaats van deze te bestuderen, het is ook een netwerk van docenten die zelf weer auteur van hun les willen zijn.
Ik moest onwillekeurig even terugdenken aan mijn eerste blog over dit onderwerp die ik vorig schooljaar, toen ik nog even met een boek moest werken, schreef en waarin ik eindigde met: "Volgende week ga ik weer twee brugklassen het bezittelijk voornaamwoord in het Frans aanleren met behulp van Grandes Lignes. Ik hoef het niet uit te leggen want het staat immers duidelijk uitgelegd in het groene kader in het boek. Of toch wel? Soms mis ik het wel, het uitleggen. En laten we wel wezen: De leerling van nu is vaak niet meer in staat (of bereid) om zelfstandig leerstof te bestuderen. Ik denk dat ik het toch maar ga uitleggen in de les waarna ik ze de bijbehorende oefeningen laat maken. Niet omdat ik de overtuiging heb dat ze het daarna beheersen maar uit pure nostalgie. Ik volg gewoon weer de keuzes van de auteurs van de leergang (analyse, selectie, presentatie) en gebruik hun oefeningen met bijbehorende antwoordmodellen. Niets ambachtelijks aan. Gewoon confectie. En ik weet dat ik over een tijdje opnieuw gefrustreerd ben omdat ze alles weer vergeten zijn".
En ik prees mezelf gelukkig dat ik op 1 augustus gestopt ben met lesgeven. Want ik was klaar met boeken. De eerste 29 en de laatste 2 jaren van mijn 42-jarige loopbaan als docent Frans heb ik met boeken gewerkt. En nu besef ik wat ik in die 31 jaar heb gedaan: Ik heb de lessen van iemand anders gegeven. Ik heb 'slaafs' de keuzes van de auteur gevolgd. In die ruim 30 jaar heb ik diverse leergangen steeds 4-5 jaar gebruikt: Vol hoop en verwachting vóór de start van weer een nieuwe leergang, vol goede moed in het eerste jaar maar na dat eerste jaar sloeg steevast de teleurstelling toe. En na 7 leergangen versleten te hebben, snapte ik eindelijk wat er mis was: Ik was een productiemedewerker geworden die aan de lopende band lessen van een andere auteur gaf. En deze lessen waren ook nog eens ontworpen met een commerciële insteek: de boeken moesten immers verkocht worden en dus voor veel docenten bruikbaar zijn. Ik heb geleerd dat dit een utopie is en dat het commerciële belang juist een averechts effect heeft: Door leergangen bruikbaar te willen maken voor alle docenten zijn ze bruikbaar voor geen enkele docent. Want alleen de (professionele) docent voor de klas is in staat om te beoordelen wat leerlingen op dat moment nodig hebben en waardoor deze leerlingen uitgedaagd worden om hun best te doen. Een goede en ambachtelijke docent zorgt altijd voor maatwerk. Uiteraard maakt dit een leergang niet persé ongeschikt: Ook een gewoon boek kan goed lesmateriaal bevatten. Maar de boeken die op dit moment verkocht worden, zijn te duur om selectief te gebruiken. En dus kunnen goede, ambachtelijke docenten beter hun lesmateriaal zelf selecteren of ontwerpen. Toen ik 42 jaar geleden begon met lesgeven, was er geen internet. Zelf lesmateriaal maken was moeilijk: Teksten uit kranten, geluidsfragmenten van de radio, chansons, een typemachine, knippen en plakken, enz. Maar het gaf wel plezier in mijn werk dat ik zelf auteur was van mijn les en als leerlingen het waardeerden . Nu hebben we internet. Het probleem is niet meer om lesmateriaal te vinden maar om het te selecteren. En dat kun je leren van elkaar en met elkaar. En dat hebben we afgelopen donderdagmiddag gedaan op het Cygnus Gymnasium in Amsterdam met docenten van de 6 scholen die lid zijn van ons netwerk. Daarom is bij "Français en action" niet alleen de methodiek maar ook het netwerk een fundament waarop docenten goed werk kunnen doen en weer plezier in hun werk kunnen hebben.
En daarom ben ik van mening dat het MVT onderwijs gebaat is bij ambachtelijke docenten die zelf auteur van hun lessen willen zijn. Als al het geld dat besteed wordt aan 'methodes', ingezet wordt om docenten te faciliteren voor dit doel, kunnen er daadwerkelijk stappen gezet worden voor verbetering van ons MVT onderwijs en kan de docent weer de 'professional' worden die hoort bij de baan in plaats van een productiemedewerker aan een lopende band.
Reactie plaatsen
Reacties